dongeng bahasa sunda sireum jeung gajah

TUGAS

BAHASA SUNDA

DISUSUN OLEH:

agus ganteng

SMP NEGERI 1 CIATER

2017-2018

========================================================================

PIDATO BAHASA SUNDA 

Si kabayan teh jalma kedulan. ari kandulan teh jahe=jago he-es (beuki sare), teu kaop nyangkere atawa nyarande sok ger wae langsung kerek.
Sakali mangsa si kabayan teh hanyangeun di cukur. Di cukurna handapeun tangkal gede anu aya disisi jalan mitrabatik. Ari tukang cukurna  teh ruruntuk dalang, tadina boga kahayang jadi dalang tapi teu kataekan, kalah we banting setir jadi tukang cukur. teu wudu payu nyukurna teh da eta ari nyukur sok sabari ngadalang.
Gek we diuk Si kabayang teh, ti barang gek diuk dina korsi panyukuran geus langsung lelenggutan wae nundutan. Saperti biasa si eta tukang cukur teh ari ceg kana gunting jeung sisir tuluy wae ngabuih. ngadalang, pok na teh….
“tah kacatur keun di nagara alengka, rajana jenengan Dasamuka…. ari dasa hartina sapuluh… ari muka eta hartosna beungeut atanapi raray… “.
Si kabayan nu geus lelenggutan ngarasa ka ganggu ku si tukang cukur anu bari dadalang, bari heuay si kabayan nyarita “pondokeun wae mang…”
Trek-trek tukang cukur teh ngaguntingan buuk si kabayan bari pok deui…
” ari geus kitu… eta Dasamuka teh bogoh ka dewi Sinta, geureuhna sri Rama… ” “pondokeun wae mang…”ceuk si kabayan nyaritana selang seling antara inget jeung heunteu bakating ku tunduh, teu lila reup deui sare….. lilir sakeudeung, tukang cukur teh keur ngadongeng keneh, ..”
Urang tunda dewi Sinta nu keur di Alengka, sabab di paling ku Rahwana…. caturkeun sri Rama….” si kabayan asa ka ganggu sarena terus nyarita bari lulungu “pondokeun mang….”….terus reup deui peureum.
Trek..trek tukang cukur ngaguntingan buuk si kabayan bari nuluykeun ngadongengna. ari tiap si kabayan lilir, tukang cukur teh keur ngabuih keneh wae ngadalang, tapi ari leungeunna mah tetep teu eureun-eureun ngaguntingan buuk si kabayan.
Si kabayan keuheuleun pisan sabab sarena kaganggu ku sora tukang cukur, nu sakapeung sok ngagerem nurutan sora buta atawa ngajerit nurutan sora dewi sinta basa di paling ku Rahwana… antukna si kabayan ngambek ka tukang cukur bari nyarita ” ceuk aing ge pondokeun…pondokeun…”
Tukang cukur nembalan “dipondokeun kumaha ieu geus lenang kieu..” ari ret si kabayan kana eunteung enya wae sirahna geus gundul teu sa lembar-lembar acan, puguh wae si kabayan teh ambek “nu dipondokeun teh dongeng maneh lain lain buuk aing…
” si kabayan morongos, tukang cukur nembalan bari nyentak “bongan sorangan, naha atuh sare wae batur di gawe teh, lain nuhun di embohan ku dongeng teh…” ngan hing wae si kabayan teh ceurik bakating ku handeueuleun jaba ari balik ku barudak di poyokan bari di abring-abring “…penjol….penjol…
.”

DONGENG SIREM JEUNG GAJAH

Jaman baheula aya sireum keur ngarak rajana, ngaliwat kana alur jajalaneun gajah. Keur rame ngarak, jol datang gajah. Sireum nu sakitu keur nakleukna teh, teu antaparah deui, leye-leye bae ditincakan, bongan cenah make ngaliud di jajalaneun.
Atuh lain ratus deui, tapi aya rebuna sireum anu paeh teh. Barang raja sireum ningal baladna rea nu paeh, kacida ambekna, tuluy susumbar, “Eh Sakadang Gajah, sato nu telenges, nu teu boga ras-rasan ka papada mahluk, rasakeun pamales ti kami.
Ulah adigung asa aing. Engke di Jumaah Kaliwon, urang perang tanding jeung kami!” Walon gajah bari seuri, “Rek ngajago Sakadang Sireum teh? Lamun enyaan, heg ku kami didagoan! Di mana hayang perang teh?”
“Tuh di ditu, di handapeun tangkal waru nu itu, nu condong ka jalan!” gancang, gajah nuluykeun deui lampahna. Ari raja sireum teu talangke deui, tuluy bae nabeuh tangara, ngumpulkeun kabeh baladna.
Teu sabaraha lila, balad sireum teh geus nakleuk di tegalan. Ceuk Raja sireum, “Eh balad kami kabeh! Di Jumaah Kaliwon kaula rek perang tnding jeung Sakadang Gajah, tuh handapeun tangkal waru nu itu! Ku sabab eta, kaula menta ka aranjeun sakabeh ulah sisingeun, kudu pada digarawe.
Sarerea kudu nyieun lombang sing gede pikeun piruang. Nya palebah waru nu itu kudu nyieun piruang teh. Prak geura digarawe ti ayeuna. Tapi kade jukutna mah ulah ruksak, kudu angger bae kawas ayeuna.
Dikorowot ti jero bae, taneuhna engke sesakeun, tuh kira sakandel papan beunang Sakadang Manusa, ka luhurna mah.” Balad sireum saur manuk, kabeh pada jangji rek pada suhud digarawe, sarta pada sanggup anggeus dina waktu tujuh poe.
Saomong balad sireun teu nyalahan, dina waktu tujuh poe piruang teh geus beres. Ti luhurna teu katara, teu jiga piruang meueus-meueus acan, kawantu buatan par ahli nerus bumi.
Barang nepi kana waktuna, kana poe Jumaah Kaliwon tea, subuh keneh Raja Sireum geus ngabedega sisi piruang beulah kulon, nyahareup ngetan. Saksi-saksi geus karumpul, nyaeta: Sakadang Peucang jeung Sakadang Monyet.
Wanci haneut moyan, jol Sakadang Gajah ti beulah wetan maju ka kulon, nyampeurkeun Raja Sireum. Jauh keneh oge Raja Sireum geus celuk-celuk nangtang ka Sakadang Gajah, “Gancang ka dieu Sakadang Gajah, ieu sihung kami geus seukeut meunang ngasah tujuh poe tujuh peuting, geus sadia bakal maehan sampean.



Lamun enya sampean sakti, gancang geura rontok kami!” Barang gajah ngadenge panangtang Raja Sireum kitu, jol suruwuk bae narajang. Tapi cilaka, teu kungsi nepi, da awakna kaburu tigebrus manten kana piruang, sukuna tipitek.
Sakadang Gajah adug-adugan meakeun tanaga hayang kaluar tina piruang, tapi weleh teu bisa. Tungtungna beak tanaga ngajoprak teu bisa walakaya. Ceuk raja Sireum ka balad-baladna, “pek ayeuna geura hanca ku aranjeun eta sato telenges teh!”
Balad sireum nu reana mangyuta-yuta, bareng narajang, napuk kana sakujur awak Sakadang Gajah. Gajah ripuh dicocoan ku sireum. “ampuuun…ampuuun!” Sakadang Gajah tulung-tulungan menta ampun.
Manehna taluk tarima eleh, jeung jangji moal deui-deui ngaganggu ka bangsa sireum. Ti dinya riwayatna, aya paribasa “Sireum oge ditincak-tincak teuing mah sok ngalawan”. Atuh lamun aya nu suten, jempol anu jadi perlambang gajah, eleh ku cinggir anu jadi perlambang sireum.